Het bizarre verhaal van ontdekkingsreiziger Leonid Rogozov
Gedurende de negentiende en twintigste eeuw begonnen landen zich voor het eerst serieus te interesseren voor Antarctica. Het zuidelijke continent met barre omstandigheden bleek een geschikte plek voor allerlei onderzoek. In de jaren zestig, tijdens de Koude Oorlog, waren ook de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie aanwezig op het continent. In de jaren zestig was ook Leonid Rogozov namens de Sovjet-Unie aanwezig. Hij was de enige dokter aanwezig, wat hem tot het uiterste dreef toen hij ziek werd.
Rogozov werkte tussen 1960 en 1962 op het Novolazarevskaya Station, een onderzoekskamp aan de kust van de Atlantische Oceaan, ongeveer ter hoogte van Zuid-Afrika. In het kamp was hij de arts waar de andere twaalf onderzoekers bij terecht konden, terwijl hij zelf ook onderzoek uitvoerde. Op 29 april 1961 ging het echter mis, toen Rogozov een fikse pijn in zijn buik voelde en al snel last bleek te hebben van een levensgevaarlijke blindedarmontsteking. Zonder behandeling is een dergelijke ontsteking vaak dodelijk, maar er waren geen andere artsen aanwezig.
Avonturier pur sang
Leonid Rogozov werd geboren in een klein dorpje in het oosten van Siberië. Hij woonde vlakbij de grens met Mongolië in een gebied dat bekend staat om haar ruige klimaat. Waar het in de winter gemiddeld -30 is, loopt de temperatuur in de zomer met gemak op tot boven de 40. Rogozov was dan ook altijd gewend aan ruige omstandigheden en bleek een echte avonturier. Zijn vader overleed in 1943 aan het Oostfront, waardoor Rogozov altijd op zichzelf was aangewezen.
Hij werd arts, en sloot zich al snel aan bij een groep binnen de overheid die onderzoek verricht op afgelegen locaties. In 1960 werd hij uitgezonden naar Antarctica, waar hij een team van onderzoekers zou ondersteunen en bovendien de aangewezen arts zou zijn bij medische situaties.
Na een jaar op Antarctica moest hij echter zichzelf redden, toen een blindedarmontsteking hem bijna het leven kostte.
Operatie op zichzelf
Op 29 april 1961 begon er maagpijn op te treden bij Rogozov, gepaard met algemene zwakte en een gevoel van misselijkheid. Als de enige arts in de omgeving, moest hij zelf de diagnose stellen en behandelen. Een reis naar een ziekenhuis zou maanden duren, wat al lang dodelijk zou zijn voor Rogozov. Rogozov kreegt het vermoeden dat hij last had van een blindedarmontsteking. Hierbij kan de blindedarm knappen, waarna allerlei bacteriën in de buikholte terecht komen en al snel zorgen voor het overlijden van de patiënt.
Er zat meer één ding op: Rogozov moest zichzelf opereren. Normaal gesproken wordt een blindedarm onder volledige verdoving uitgevoerd, maar Rogozov kon slechts plaatselijke verdoving toedienen om zelf nog helder te blijven en te kunnen opereren. Zijn kompanen hielden een spiegel voor hem, terwijl hij zelf halfliggend in de spiegel kon kijken wat hij aan het doen was. Buiten de pijn die hij gevoeld moest hebben, moest hij dus ook nog eens in spiegelbeeld extreem secure incisies maken.
Zou hij het verkeerd doen, dan kon hij de blindedarm per ongeluk open snijden en zo zijn eigen doodvonnis tekenen. Het ging dan ook bijna mis, want hij sneed per ongeluk in zijn dikke darm en moest die halsoverkop weer hechten.
Toch lukte het Rogozov: hij verwijderde de blindedarm, bond de wond af, behandelde de open holte met antibiotica en hechtte zijn eigen buik weer. Na enkele dagen nam de koorts af en leek er flinke verbetering op te treden. Na twee weken pakte Rogozov zijn dagelijkse werk alweer volledig op.
Op de rand van de dood en nationale held
Volgens Rogozov zelf, zaten er zwarte plekken op de blindedarm. Dit zou wijzen op een vergevorderde ontsteking. Rogozov schatte in dat de blindedarm nog maximaal één dag heel zou blijven en daarna knappen. Was dit gebeurt, dan zou hij zo snel aftakelen dat hij zichzelf niet meer kan opereren en dus overlijden.
Het verhaal van zijn operatie werd al snel groot nieuws in de Sovjet-Unie. Rogozov werd gezien als nationale held en het toonbeeld van moed en doorzettingsvermogen. Terug in Rusland zou hij uiteindelijk promoveren in de geneeskunde en tussen 1986 en 2000 hoofd chirurgie zijn in een ziekenhuis in Sint Petersburg. Hij kreeg bovendien de Orde van de Rode Vlag van de Arbeid, een eremedaille die de Sovjet-Unie uitreikte aan landgenoten die buitengewoon hadden uitgeblonken in hun werk.
Leonid Rogozov zou uiteindelijk op 60-jarige leeftijd overlijden aan de gevolgen van longkanker.
