Een trip naar Tsjernobyl: de verlaten no-go zone van Oekraïne
Je hebt avontuur en je hebt avontuur. In het voorjaar van 1986 vond er in Tsjernobyl, een middel-grote stad in Oekraïne, een kernramp plaats van een gigantische omvang. Een meltdown leidde tot een immense ontploffing in een kerncentrale leidde tot de verspreiding van zwaar radioactief materiaal over een gigantisch gebied. Bij de ontploffing kwam 400 keer meer radioactief materiaal vrij dan bij de atoombom op Hiroshima tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Nu, 31 jaar later, is Tsjernobyl nog altijd grotendeels een no-go zone. Overal bevindt zich nog besmettelijk materiaal. Hoewel de kerncentrale is afgedekt met een dikke laag beton, blijft de spookstad gevaarlijk.
Toch kun je Tsjernobyl bezoeken. Met een georganiseerde tour kun je bepaalde delen van de stad bezichtigen. Sommige waaghalzen gaan er zelf op uit, met het risico op radioactieve besmetting en het ontwikkelen van kanker.
Van gezellig dorp tot desolate spookstad
Op de dag van de ramp woonden zo’n 14.000 mensen in Tsjernobyl en werkten nog eens enkele duizenden mensen in de stad, waaronder de kerncentrale. Even verderop lag de grotere stad Pripjat, met zo’n 55.000 inwoners.
Toen personeel van de kerncentrale een test moest uitvoeren ging het compleet mis. De centrale kon niet meer voldoende gekoeld worden, de kernreactie was niet meer gecontroleerd en een zogenaamde meltdown vond plaats. Met een explosie tot gevolg verspreidde zwaar radioactief materiaal zich over het gehele gebied.
De evacuatie vond vrij snel plaats, maar voor velen was het al te laat door de hoge blootstelling. Brandweerlieden die de brand probeerden te blussen zijn bijna zonder uitzondering overleden als gevolgen van de straling, terwijl naar schatting nog eens duizenden tot zelfs tienduizenden mensen door heel Europa kanker hebben gekregen door de ramp.
Pripjat en Tsjernobyl: een tijdmachine
Pripjat en Tsjernobyl zijn permanent geëvacueerd. De besmetting is te groot, de reiniging te gevaarlijk en lastig en het gebied is in feite volledig opgegeven. Rond de kerncentrale is een grote sarcofaag gebouwd, die er spookachtig uitziet.
Omdat iedereen direct moest evacueren, zijn de tweede steden een soort tijdmachine geworden. In sommige huizen staan de pannen nog op het fornuis inclusief inhoud. Kranten van de Sovjet-Unie in 1986 liggen op tafel, knuffeldieren liggen in kinderbedden en auto’s staan lukraak over straat verspreid.
Al deze objecten mag je niet aanraken, omdat ze bijna zonder uitzondering besmet zijn met radioactief materiaal.
Pripjat en Tsjernobyl bezoeken
Het is inmiddels wel mogelijk om de steden te bezoeken, mits men op veilig bevonden paden blijft, beschermende kleding draagt en niks oppakt. In enkele delen zijn de regels minder streng, maar is het nog altijd oppassen geblazen. Een trip voor de echte waaghals, want na al die jaren zit het radioactieve materiaal nog altijd in de lucht.
In Pripjat is de natuur zijn gang gegaan. Een oude botsautohal is overwoekerd, grote planten groeien uit ramen van flatgebouwen en het zwembad is al lange tijd volledig opgedroogd.
Gek genoeg kun je in de omgeving wel een hoop dieren en planten spotten. Hoewel gedacht werd dat het radioactieve materiaal veel leven zou vernietigen, is de biodiversiteit enorm in het gebied.
Prachtige beelden – pijnlijk realisme
Pripjat en Tsjernobyl zijn gewilde fotolocaties onder fotografen, maar ook plekken die de harde realiteit van een ramp tonen. Hoewel de manier waarop de natuur de steden heeft teruggewonnen imponerend is, komt ook het menselijk leed dertig jaar na dato nog duidelijk binnen.
Hoewel plunderaars met gevaar voor eigen leven veel eigendommen van slachtoffers hebben gestolen, zie je nog overal hoe het dagelijks leven in de Sovjet-Unie van die tijd eruit moet hebben gezien. Al vrij snel krijg je een idee van de gemiddelde inwoners.
Huidige bewoners
Enkele oude bewoners hebben ervoor gekozen het gebied nooit te verlaten en wonen er zelfs nog steeds. Sommigen gingen ten onder als de gevolgen van de straling, maar anderen houden het verbluffend goed vol. In totale isolatie proberen ze het beste te maken van hun leven. Ze verbouwen veelal hun eten in besmette grond en krijgen zo nu en dan hulp van de Oekraïense regering, maar staan er vooral alleen voor.
Wil je het gebied graag bezoeken, kies dan altijd voor een georganiseerde trip. Via de natuur is het mogelijk om (illegaal) zelf het gebied in te trekken, maar de risico’s zijn te groot.
Foto’s: Shutterstock
Foto botsauto’s: meunierd / Shutterstock.com
